1. Het vijfde gebod van de kerk gebiedt ons om te vasten tijdens de veertigdagentijd, op de quatertemperdagen en op bepaalde vigiliedagen.
2. Vasten betekent dat we ons onthouden van verboden gerechten en slechts éénmaal per dag een volledige maaltijd tot ons nemen. Het is wel toegestaan om ’s morgens een stukje brood te eten en ’s avonds een lichte maaltijd te verorberen.
3. In principe moet de volledige maaltijd ’s middags genomen worden en de lichte maaltijd ’s avonds. Het is evenwel toegelaten om deze volgorde om te wisselen.
4. Bij vasten hoort ook onthouding, tenzij mits uitdrukkelijke toestemming van de Kerk.
5. Onthouding wil zeggen dat we geen vlees en vet eten. Op sommige dagen is dit trouwens verplicht.
6. Mensen die van de Kerk de toestemming hebben gekregen om niet te vasten, moeten niettemin de onthoudingsplicht nakomen op de daartoe door de kerk ingestelde dagen.
7. Elke gelovige die minstens 21 jaar oud is, moet deelnemen aan de vasten.
8. We kunnen van de verplichting om te vasten ontslagen worden, bv. wanneer we ziek zijn, zware arbeid moeten verrichten of een andere gegronde reden hebben.
9. De redenen waarom de veertigdaagse vasten voor Pasen werd ingesteld, zijn:
- ter ere van de veertigdaagse vasten van Jezus in de woestijn;
- als boetedoening voor onze zonden;
- om ons goed op het Paasfeest voor te bereiden door onszelf dingen te ontzeggen.
10. Dit gebod houdt ook het verbod in om ’s vrijdags vlees te eten. Als we dat toch doen, begaan we een doodzonde, tenminste als we geen gegronde reden hebben om het toch te doen.
11. De Kerk stelde deze wekelijkse onthouding op vrijdag in, om het sterven van Christus op het kruis te gedenken en om er ons wekelijks aan te herinneren dat het belangrijk is om zichzelf dingen te kunnen ontzeggen.
Uitleg van de prent
12. Bovenaan op deze prent zien we Christus die door de duivel bekoord wordt nadat Hij veertig dagen en nachten gevast had. Satan sprak:“Als U de Zoon van God bent, zeg dan dat deze stenen brood worden.’ Hij antwoordde: ‘Er staat geschreven: De mens zal niet leven van brood alleen, maar van ieder woord dat uit de mond van God komt.’”
13. Rechts op de prent zien we hoe een priester op Aswoensdag gelovigen tekent met het askruis en zegt: “Gedenk mens, dat gij as zijt en tot as zult terugkeren.”
14. De Kerk stelde quatertemperdagen in
- om de jaargetijden aan God toe te wijden;
- om Gods zegening af te smeken over de vruchten van de aarde;
- om Gods genade te bekomen voor de dienaren van de Kerk, die gewoonlijk op de zaterdag van de quatertemperdagen hun priesterwijding ontvangen.
Links wordt de wijding van de subdiakens afgebeeld op de quatertemperdagen van de zomer. Daaronder zien we hoe diakens gewijd worden op de quatertemperdagen van de herfst. Helemaal onderaan zie we de handoplegging die priesters ontvangen tijdens hun wijding op de quatertemperdagen van de winter. Een beetje hoger, rechts, wordt de priesterwijding tijdens de quatertemperdagen van de lente voorgesteld door de heiliging van de handen die plaatsvindt tijdens een priesterwijding.
15. Vigiliedagen zijn dagen van onthouding en vasten die aan bepaalde feesten voorafgaan. Ze dienen om ons door onthouding goed voor te bereiden op de komende hoogdag.
16. De vigiliedagen worden op deze prent afgebeeld in vierhoekige of ronde lijstjes. De eerste zijn de verplichte vigiliedagen, de tweede de vrijblijvende.
17. De in ons land verplichte vigiliedagen zijn, van links naar rechts: Pinksteren, het Feest van de heilige Petrus en Paulus, Tenhemelopneming van Maria, Allerheiligen en Kerstmis.
18. Bovenaan rechts zien we de oude man Eleazar, één van de beroemdste Israelieten onder de vervolging van Antiochus. Ze probeerden hem bij wet te verplichten om vlees te eten, maar hij bleef zijn God trouw en deed het niet.
19. Het bovenste deel van de prent stelt een feestmaal voor waarbij er op vrijdag verboden vlees wordt opgediend. Daaronder zijn er mensen die zich tijdens de vastentijd aan losbandige vermaken overgeven. Daaronder nog zien we een afbeelding van de hel, waar dergelijke zondaars terechtkomen.
20. Onderaan links voorspelt de profeet Jonas de vernietiging van Ninive.
21. Rechts spoort Johannes de Doper de joden aan om boete te doen en zich zo op de genaden van de zaligheid voor te bereiden die Christus ging brengen:“Bekeer u, want het koninkrijk der hemelen is ophanden”
22. De profeet zei:“Veertig dagen nog, en Nineve wordt met de grond gelijk gemaakt!”. De inwoners bekeerden zich en Jahweh, die de dood van de zondaars niet wenste, erbarmde zich over de stad. Laten wij doen zoals de inwoners van Ninive en tot inkeer komen.